Tandenknarsen is het krachtig over elkaar schuiven van tanden en kiezen. Kaakklemmen is het krachtig op elkaar klemmen van tanden en kiezen. De tandheelkundige term voor beide vormen is bruxisme. Knarsetanden gebeurt met name ’s nachts, terwijl het kaakklemmen zowel ’s nachts als overdag kan gebeuren. Tandenknarsen komt vaak voor, zowel bij jonge kinderen als volwassenen. Bij kinderen kan het spontaan verdwijnen. Meestal is tandenknarsen of kaakklemmen onschuldig, maar het kan problemen opleveren, zoals gebitsslijtage, breuk van vullingen, kaakklachten en vergroting van de kauwspieren.

Oorzaak van tandenknarsen en kaakklemmen

De exacte oorzaak van tandenknarsen en kaakklemmen is moeilijk te achterhalen. Slaapstoornissen, stress, alcoholgebruik, roken, bepaalde medicijnen en drugs (bijvoorbeeld XTC) worden in verband gebracht met knarsen en klemmen. Er zijn ook aanwijzingen dat het centrale zenuwstelsel (bij bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson of de ziekte van Huntington) invloed heeft op de activiteit van de kauwspieren ‘s nachts. Er is vaak niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen; meestal spelen meerdere factoren een rol.

Diagnostiek van tandenknarsen en kaakklemmen

Voor het vaststellen van het probleem ga je naar je tandarts. Die kijkt of het kaakklemmen en tandenknarsen nadelige gevolgen voor je gebit heeft. Je partner of familieleden kunnen aangeven of je ook ’s nachts aan het knarsen bent. Geef dit altijd door aan je tandarts. Hij of zij vraagt verder naar factoren die de oorzaak kunnen zijn van het knarsen (bijvoorbeeld stress, alcoholgebruik, roken, algemene gezondheid, medicijnen). Daarnaast inspecteert je tandarts het aangezicht, de mondholte en het gebit. Daarbij kijkt hij/zij vooral naar de aanwezigheid van slijtage en afdrukken van de kiezen in de wang- en tong; dit zijn indirecte tekenen voor knarsen en klemmen.

Om tandenknarsen daadwerkelijk vast te stellen, dient een slaaponderzoek te worden uitgevoerd. Hierbij wordt tijdens de slaap met speciale apparatuur onder andere de spierspanning in de kauwspieren, ademhalingspatronen en hersenactiviteit geregistreerd. Zo’n onderzoek kan in een ziekenhuis of in gespecialiseerde klinieken (slaap/waakcentra) plaatsvinden. Vanwege de moeilijkheid en de hoge kosten wordt het slaaponderzoek zelden toegepast, alleen op nadrukkelijk verzoek een tandarts-gnatholoog.

Behandeling bij tandenknarsen en kaakklemmen

Bewust worden van het klemmen of knarsen is de eerste stap. Je kunt daarbij extra hulp krijgen. Je tandarts kan een aantal adviezen geven en eventueel een opbeetplaat maken. De opbeetplaat beschermt tegen gebitsslijtage en zorgt er soms ook voor dat de spieractiviteit afneemt en de kauwspieren meer tot ontspanning komen.

Daarnaast kan een kaakfysiotherapeut je helpen met diverse oefeningen die het klemmen en de eventueel daaruit voortkomende kaakklachten verminderen. Indien noodzakelijk kan een psycholoog je leren om te gaan met stress.

Bron: NVGPT

Tandenknarsen en kaakklemmen (bruxisme)