Woensdag 20 maart is het Wereld Mondgezondheidsdag. Thema van dit jaar: een gezond gebit zorgt voor een gezond lichaam. Daar is niet iedereen zich van bewust: bloedend tandvlees kan grote gevolgen voor je gezondheid hebben.

Op Wereld Mondgezondheidsdag vragen de KNMT, de beroepsvereniging van tandartsen in Nederland, én tandartsen wereldwijd aandacht voor een goede mondgezondheid. Want een ongezonde mond kan niet alleen zorgen voor kiespijn en pijn in de portemonnee, je kunt er ook de rest van je lichaam schade mee berokkenen.

Verband tussen ziektes in de mond en in het lijf

Zo is in verscheidene studies aangetoond dat vergevorderde tandvleesontsteking (parodontitis) vaak samengaat met  hart- en vaatziektes. Ook blijkt er een link te zijn tussen parodontitis en reuma, diabetes, vroeggeboorte en misschien zelfs erectieproblemen.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Als je niet goed poetst, kan tandvlees gaan ontsteken

Hoogleraar Orale Geneeskunde Fred Rozema legt uit hoe een slechte mondgezondheid kan zorgen voor een verminderde algehele gezondheid: ‘Als mensen de tanden niet goed poetsen, kan het tandvlees gaan ontsteken. Hierbij ontstaan er bacteriën in de mond die je ziek kunnen maken. Wanneer je tandvlees bloedt, kunnen deze bacteriën in de bloedbaan terechtkomen en daar kan vervolgens het hele lichaam iets van merken. De bacteriën spelen bijvoorbeeld een rol bij diabetes en hart- en vaatziektes. Bovendien kunnen ze bij het doorslikken in het maagdarmkanaal belanden. Dit kan een relatie hebben met aandoeningen zoals de ziekte van Crohn.’ Wetenschappelijk onderzoek naar de link tussen parodontitis en lichamelijke aandoeningen tonen (nog) geen oorzakelijk verband aan, ‘maar het is wel zodanig dat we dit zeer serieus moeten nemen’, stelt de hoogleraar.

Risico’s bloedend tandvlees onderschat

Dit is niet direct te merken bij het grote publiek, ziet tandarts Richard Kohsiek in zijn tandartspraktijk Kohdent Mondzorg in Bunschoten. ‘Als het tandvlees bloedt wanneer de mondhygiënist ermee aan de slag gaat, heeft de patiënt vaak een onverschillige houding, zo van: het zal wel. Hij heeft het idee dat bloedend tandvlees vergelijkbaar is met een puistje in het gezicht. Terwijl het veel ernstiger is: zo’n bloeding geeft toegang tot de hele bloedbaan in ons lichaam. We stoppen flink wat in onze mond en dat is niet bepaald gesteriliseerd. Er komen veel bacteriën terecht die grote invloed kunnen hebben op je gezondheid.’ Een goede mondzorg houdt ‘verkeerde’ bacteriën op afstand.

Onderschat gaatjes bij kinderen niet

Het onderschatten van de risico’s begint volgens tandarts Kohsiek al bij de jeugd: ‘Veel mensen denken: ach, het maakt niet zoveel uit als een kind gaatjes krijgt, want het is “maar” een kindergebit. Maar als je als kind al niet leert dat je goed voor je gebit moet zorgen, is het onwaarschijnlijk dat hij dat opeens wel gaat doen als hij volwassen is. Afgezien van de pijn en ellende die een kind ervaart van problemen met het gebit.’

Tip: poets met een elektrische tandenborstel

Een ontsteking aan het tandvlees kan snel ontstaan, maar is even zo gemakkelijk te voorkomen. Kohsiek: ‘Iedereen weet dat je twee keer per dag twee minuten moet poetsen, maar vaak slaan mensen stukken gebit over. Vooral als ze alleen met een handtandenborstel poetsen. Aan het begin gaan mensen nog wel enthousiast aan de gang, maar na een seconde of dertig wordt de poetskracht al minder. Daarom adviseer ik altijd met een elektrische tandenborstel te poetsen.’

Let erop dat de haren van je tandenborstel rechtop staan

Ook aan die tandenborstel kan het een en ander mankeren. Kohsiek: ‘Af en toe vragen we mensen om hun tandenborstel mee te nemen, zodat we kunnen meekijken met het poetsen. Soms komen ze met een borstel aanzetten waarvan de haren allemaal een andere kant op wijzen. Dat is niet bevorderlijk voor een goede poetsbeurt. Let er dus op dat de haren rechtop bij elkaar staan en vervang tijdig je tandenborstel. Overigens is bewezen dat hoe zachter de borstel is, hoe beter.’

Advies: wel stoken, níet flossen

Ook het stoken van de tanden wordt algauw vergeten, terwijl hier veel winst kan worden behaald, stelt Kohsiek. ‘Met de juiste maat tandenstoker haal je veel tandplak en bacteriën weg en masseer je tegelijkertijd het tandvlees, waardoor het gezond blijft.’ Flossen is tegenwoordig uit den boze: ‘Veel mensen raggen heen en weer met het draad, waardoor ze ermee in hun eigen tandvlees snijden en wondjes veroorzaken. Houd het daarom bij de tandenstokers.’

Bepaalde onderliggende ziektes te zien in de mond

Een ongezonde mond kan een kompas zijn van wat er mis is in de rest van het lichaam, stelt hoogleraar Fred Rozema: ‘Bepaalde onderliggende ziektes kun je in de mond zien. Blaasjes in de mond kunnen bijvoorbeeld duiden op bijwerkingen van geneesmiddelen. Een droge mond kan een signaal van suikerziekte zijn. Het is belangrijk dat tandartsen de patiënt bij dit soort aanwijzingen doorverwijst naar de huisarts.’

Meer samenwerking tussen tandartsen en huisartsen is belangrijk

Meer contact met huisartsen zou volgens Rozema sowieso een goede stap zijn in het erkennen van de link tussen de mondgezondheid en de algehele gezondheid. ‘De opleiding Geneeskunde is gescheiden van de opleiding Tandheelkunde. Eigenlijk zou er veel meer verbinding tussen deze  twee beroepsgroepen moeten zijn, juist omdat de mond en de rest van het lichaam zo onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.’

Verbinding in onderwijs, in onderzoek en in de praktijk

Als hoogleraar verbonden aan het Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) en het Amsterdam UMC probeert hij algemeen medisch en specifiek tandheelkundig handelen aan elkaar te verbinden in het onderwijs en bij zijn onderzoek. Dit is iets wat tandarts Richard Kohsiek in de praktijk brengt in Bunschoten: ‘Ik overleg regelmatig met de huisarts hier in het dorp over patiënten. Als iemand bijvoorbeeld last heeft van een bijholteontsteking en hiermee naar de huisarts gaat, verwijst hij door naar mij om een foto te laten maken. Dit kan namelijk veroorzaakt worden door een zieke kies, wat met een wortelkanaalbehandeling kan worden opgelost.’

Lees meer: 'Gezond begint in de mond'

‘Zeg Ahh, maak werk van mondgezondheid‘: dat is woensdag 20 maart aanstaande het thema van Wereld Mondgezondheidsdag 2019. Tandartsen wereldwijd vragen dit jaar aandacht voor de positieve invloed van een goede mondgezondheid op de algemene gezondheid en het welzijn.

Benieuwd naar het verband tussen een gezonde mond en een gezond lichaam?

Roken leidt niet alleen tot ernstige tandvleesontstekingen en het verlies van tanden; het is ook verantwoordelijk voor 75 procent van de gevallen van mond- en keelkanker. Je tandarts kan een rol spelen bij het stoppen met deze ongezonde gewoonte.

Vraag ook zelf om hulp

Nu al krijgt bijna 1 op de 5 rokende patiënten van de tandarts het advies de sigaret voorgoed te doven, zo blijkt uit onderzoek. Meestal is het de tandarts die het gesprek hierover aangaat, maar je kunt natuurlijk ook zelf hulp vragen om van je verslaving af te komen.

Het zijn niet de slechte moppen of die afgrijselijke kleding die funest zijn voor een first date. Slechte adem is dé afknapper! Vier van de vijf Britse singles zegt absoluut geen tweede afspraakje te maken met iemand die uit zijn mond ruikt, zo blijkt uit onderzoek van Oral Health Foundation.

Onvoldoende mondhygiëne

Kauwgom, mondwater of mondspray maskeren de geur, maar nemen de oorzaak niet weg. Slechte adem of halitose vindt in de meeste gevallen zijn oorsprong in de mondholte, meestal veroorzaakt door onvoldoende mondhygiëne en tandvleesontsteking.

Tongschrapen

Soms is er sprake van bepaalde bacteriën die achterblijven op de tong en een slechte adem veroorzaken. Het poetsen of schrapen van de tong met een tongschraper is dan een oplossing, eventueel aangevuld met een speciaal antibacterieel mondspoelmiddel. Vraag je tandarts om advies.

 “Tongzoenen is erg goed voor het mond­­milieu”, vertelt Richard Kohsiek, tandarts en KNMT-bestuurslid. “Bij het zoenen maak je extra veel speeksel aan en dat houdt je tanden en tandvlees gezond. Het speeksel helpt bacteriën namelijk makkelijker weg te spoelen en dat verkleint de kans op plaque en gaatjes.”

Zuurgraad op juiste niveau

En speeksel houdt de zuurgraad in je mond op het juiste niveau. “Citroen, maar ook alleen al denken aan lekkere dingen waarbij het water je letterlijk in de mond loopt, zorgt ook voor het aanmaken van meer speeksel. Maar zoenen is toch de beste manier.”

Boost door immuunsysteem

Bovendien bouw je een goede weerstand op door de uitwisseling van bacteriën. Kohsiek: “Uit onderzoek blijkt dat als je tien seconden tongzoent er zo’n 80 miljoen microbiële cellen worden uitgewisseld. Een ware boost voor je immuunsysteem!”

Tegenwoordig is het aantal zorgverzekeringen waaruit je kunt kiezen gigantisch. Maar wat zijn nu de verschillen en waar moet je op letten? De meeste verschillen vloeien voort uit de vergoedingen die door de zorgverzekeraars wordt gegeven op het aanvullende pakket. Maar een belangrijk verschil voor de basisverzekering is het verschil tussen een natura- en een restitutieverzekering.

Wat is een restitutieverzekering?

Bij een restitutieverzekering krijg je bij elke zorgaanbieder een vergoeding en heb je dus meer keuzevrijheid. Ga je naar een zorgverlener met wie je zorgverzekeraar geen contract heeft afgesloten, dan moet je soms de rekening voorschieten, maar krijg je die meestal 100% vergoed. Deze rekening kun je zelf bij je zorgverzekeraar declareren. Soms hebben zorgverzekeraars afspraken gemaakt met zorgverleners waardoor dat niet nodig is.

Bij een zuivere restitutieverzekering ben je volledig vrij om je eigen zorgverlener te kiezen. Het is wel mogelijk dat je de rekening moet voorschieten en daarna moet declareren bij de zorgverzekeraar.Als je zorgverzekeraar met zorgaanbieders afspraken heeft gemaakt over de betaling, hoef je niets voor te schieten. De zorgverzekeraar vergoedt de kosten van zorg, tenzij het tarief excessief hoog is.

Verschil tussen restitutie- en naturaverzekering: keuze arts, zorgverleners en ziekenhuis

Een belangrijk verschil tussen een naturaverzekering en restitutieverzekering is dat je met een restitutieverzekering zelf je arts en andere zorgverleners mag kiezen, zonder dat dit van invloed is op de vergoeding van zorg die je ontvangt.

Ga je met een naturaverzekering naar een niet-gecontracteerde zorgverlener, dan betaal je een gedeelte van de rekening zelf. Een restitutieverzekering is vaak wel zo’n 5-10% duurder dan een naturaverzekering.

Nu.nl plaatste een video op haar site waarin dit verschil wordt duidelijk gemaakt wat betreft ziekenhuiszorg. Dit gaat ook op voor tandheelkundige zorg.

Vergoeding niet-gecontracteerde zorg verschilt

Bij een restitutieverzekering krijg je dus de kosten van (niet-gecontracteerde) zorg volledig vergoed, tenzij het in rekening gebrachte tarief excessief hoog is. De omschrijving door verschillende verzekeraars van wat de restitutieverzekering inhoudt loopt echter erg uiteen. Zo krijg je bij sommige restitutieverzekeringen maximaal 100% van het in Nederland marktconforme tarief en bij andere restitutieverzekeringen 100% van het wettelijk maximumtarief.

Kijk dus goed in de verzekeringsvoorwaarden welke voorwaarden jouw zorgverzekeraar hanteert. Blijft het feit dat een restitutieverzekering altijd meer vergoeding biedt indien je kiest voor een niet-gecontracteerde zorgverlener dan een naturaverzekering.

Tandheelkundige vergoedingen zoals kunstgebit of implantaten in 2019

Met name VGZ en CZ hebben in de vergoedingen voor zorg die is verleend door niet gecontracteerde zorgverleners forse verlagingen doorgevoerd. Indien je een naturaverzekering hebt bij een van deze verzekeraars is het dus goed opletten als je in 2019 een kunstgebit of implantaten nodig hebt. Kies je voor een restitutieverzekering dan krijg je als je kiest voor een niet gecontracteerde zorgverlener een veel hogere vergoeding. In 2018 had minder dan de helft van de tandartsen een contract met zorgverzekeraars. Kijk dus goed op de website van je  verzekeraar of je  vertrouwde zorgverleners wel of geen contract hebben afgesloten voor 2019. Dan voorkom je  financiële tegenvallers achteraf.