Tijdens het sporten, buitenspelen of stoeien; het kan zo maar gebeuren dat een kind een tand verliest. Bij een dergelijk tandtrauma is het van het grootste belang dat er direct de juiste zorg wordt verleend. Helaas weten veel ouders/verzorgers en sporttrainers niet wat ze op dat moment moeten doen.

Grote publiekscampagne van start

Daarom lanceert de KNMT, de beroepsvereniging van tandartsen, in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Endodontologie (NVvE) aan het begin van dit nieuwe schooljaar en sportseizoen de campagne ‘Tand eruit? Tand erin!’. Want dat is kort en krachtig de boodschap: plaats de tand terug en ga meteen naar de tandarts om ergere schade te voorkomen.

Blijf rustig en volg 3 stappen op

Vanaf september hangen er in de tandartspraktijken die bij de KNMT zijn aangesloten campagneposters, waarop duidelijk wordt uitgelegd welke 3 stappen moeten worden ondernomen als een tand eruit is: 

1. Pak de tand aan de bovenkant vast. Raak nooit de wortel aan! Spoel als dat kan de tand met wortel en al 10 seconden af onder koud stromend water.

2. Dep de tand niet droog en plaats hem onmiddellijk terug. Lukt dat niet, bewaar hem dan in melk of in de mond, bijvoorbeeld tussen de kiezen en de wang.

3. Ga direct naar de tandarts. 

Plaats melktandje nóóit terug

Een waarschuwing hierbij is dat een melktandje nóóit teruggeplaatst mag worden. Dat kan schadelijk zijn voor de onderliggende tand, die nog moet doorkomen. Wel luidt het advies om ook dan voor de zekerheid naar de tandarts te gaan.

Snel en goed handelen is belangrijk

De KNMT en de NVvE zijn ervan overtuigd dat er meer blijvende tanden kunnen worden gered indien ouders/verzorgers en sporttrainers in geval van een tandongeluk weten wat ze moeten doen. De ervaring leert dat ze met het kind in eerste instantie naar de spoedeisende hulp of huisarts gaan. Maar door het niet bezoeken van de juiste zorgverlener, gaat veel tijd verloren. Hoe sneller gehandeld wordt, hoe minder kans op blijvende schade.

KNMT blijft boodschap uitdragen

”Alhoewel tandartsen veel patiënten zien met een tand eruit overkomt het je als individu hopelijk zelden”, zegt KNMT-voorzitter Wolter Brands. “Het is dus vrij logisch dat mensen niet weten wat ze moeten doen. Het  is belangrijk snel en goed te handelen: als je dat niet doet, kun je een tand kwijtraken. Daarom dragen wij deze boodschap zo nadrukkelijk uit. En dat zullen we blijven doen, want er staan steeds weer nieuwe trainers langs de sportvelden en er komen steeds weer nieuwe ouders bij.”

Download de poster en neem die mee naar school of sportclub

Tandartsen wordt verzocht hun patiënten te attenderen op de publiekscampagne. Op de voorlichtingswebsite Allesoverhetgebit.nl kan de poster gedownload worden, zodat die ook op scholen en sportclubs kan worden opgehangen. Ook zal die worden getoond op wachtkamerschermen in tandartspraktijken. Bovendien zijn er informatiekaartjes gemaakt, die tandartsen kunnen meegeven aan patiënten die nauw betrokken zijn bij jeugdactiviteiten.

Ze poetsen vaker, gaan regelmatig naar de tandartsen, roken niet en eten gezond. Toch hebben topsporters een slechter gebit dan anderen, zo blijkt uit Brits onderzoek.

Veel last van ontstoken tandvlees

Meer dan 350 monden van voetballers, wielrenners, turners, zwemmers, rugbyers, roeiers, hockeyers, zeilers en atleten, onder wie Olympische sporters, zijn grondig nagekeken. Maar liefst de helft had last van tandbederf. Ook hadden ze vaak ontstoken tandvlees. Eén op de drie gaf zelfs aan zo veel mondklachten te hebben dat hun training eronder leed.

Overmatig gebruik van energiedrankjes

Als reden voor hun slechte gebit wordt in de studie het overmatig gebruik van sportdranken, energierepen en gelletjes genoemd. Daar zitten zo veel suikers en zuren in dat ze het glazuur beschadigen.

Sport gezond, zorg voor je mond!

Sporten, en zeker op topniveau, vergt veel van je lichaam. En daar hoort een goede gezondheid bij. Maar vergeet daarbij je mondgezondheid niet. Zo lijden je prestaties niet onder gebitsproblemen. Wil je weten hoe je de risico’s kunt beperken? Onder het motto Sport gezond, zorg voor je mond! hebben we wat tips op een rijtje gezet.

Na het nodige gewiebel,  is het dan zo ver: je eerste melktandje is eruit. Weet je het nog? Met het kleinood onder je kussen, kon je amper slapen van de zenuwen. Zou de tandenfee die nacht echt langskomen en het tandje meenemen in ruil voor geld?

Stuur leuke anekdote in en win 

Vandaag, op de internationale dag van de tandenfee, zijn we op zoek naar de leukste anekdotes over tanden wisselen. Je eigen herinnering misschien? Of wat heb je je kinderen verteld toen ze hun het eerste tandje verloren? Stuur een mailtje naar tandenfee@knmt.nl. Foto’s zijn ook welkom. De leukste inzendingen worden beloond met een exemplaar van het Gouden Boekje ‘Wiwi Wit – Het leven van een kindertand’.

Bijzondere tradities rond tanden wisselen

De tandenfee bezoekt overigens niet alle kindjes. In Mongolië bijvoorbeeld worden melktandjes aan de hond gevoerd in de hoop om net zo’n sterk gebit te krijgen als de viervoeter. In Frankrijk laat de tandenmuis La Bonne Petite Souris geen geld maar snoep achter voor de kleintjes. En in Japan worden de tanden op het dak of op de grond gegooid. Maar er zijn nog veel meer tradities rondom tanden wisselen.

Frans sprookje veruit het bekendst

De tandenfee, die haar oorsprong vindt in een Frans sprookje uit de18e eeuw,  is veruit het bekendst. In het verhaal wordt een goede koningin gevangengezet door een slechte koning. Zij roept de hulp in van een muis, die een fee blijkt zijn en de koningin weet te bevrijden. Het knaagdiertje slaat nog even de tanden uit de mond van de koning. Tot de gemenerik wordt vermoord, bewaart de muis/fee die onder het kussen van de koning.

Whitening tandpasta belooft je tanden witter te maken. Maar of dat ook zo is? Tandarts Richard Kohsiek geeft het antwoord in een interview dat hij onlangs gaf aan nu.nl.   

Gele tanden zijn gezonder

"We willen allemaal wit, want wit staat voor schoon. Maar eigenlijk zijn gele tanden gezonder. Dan heb je veel en dik tandbeen en dus stevige tanden en kiezen", vertelt hij. 

Beetje aanslag is wel weg te poetsen

Het geel van je tandbeen is natuurlijk niet weg te poetsen. Met tandpasta kun je weliswaar wel wat aanslag wegkrijgen, maar of je hiermee je gebit echt wit kunt maken?

Lees hier het hele interview en neem de tips van Richard Kohsiek ter harte. 

Tandartsen zien in de praktijk regelmatig de gevolgen van tandenknarsen en kaakklemmen. De oorzaak wordt echter niet altijd gekoppeld aan het gebruik van geneesmiddelen.

Deskundigen hebben lijst opgesteld

De Australian Dental Association heeft een lijst met de meest voorgeschreven antidepressiva, antipsychotica en anti-emetica opgesteld, die met bruxisme worden geassocieerd.

Tijdige diagnose is belangrijk

Bewegingsstoornissen die door geneesmiddelen worden veroorzaakt, zoals bruxisme, zullen over het algemeen niet afnemen, tenzij de medicatie wordt stopgezet of de dosis wordt verlaagd. Tijdige diagnose en behandeling van deze bijwerkingen is dus essentieel om het probleem op te lossen, aldus ADA.

Bruxisme komt vaak voor

Naar schatting knijpt 20 tot 30 procent van de volwassenen in Nederland overdag overmatig de tanden en kiezen op elkaar. Ongeveer 8 tot 10 procent doet dit ’s nachts, zo blijkt uit onderzoek. Knarsen gebeurt overwegend tijdens het slapen.  

Meerdere factoren spelen een rol

De exacte oorzaak van bruxisme is moeilijk te achterhalen. Naast medicijnen worden ook slaapstoornissen, stress, alcoholgebruik, roken en drugs (bijvoorbeeld XTC) in verband gebracht met knarsen en klemmen. Er zijn ook aanwijzingen dat het centrale zenuwstelsel (bij bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson of de ziekte van Huntington) invloed heeft op de activiteit van de kauwspieren ‘s nachts.

Bespreek medicijngebruik met tandarts

Voor het vaststellen van het probleem kun je terecht bij je tandarts. Bespreek dus ook altijd welke medicijnen je gebruikt. Tandartsen wordt aangeraden om de productinformatie van medicijnen te raadplegen en melding te maken van eventuele bijwerkingen in de mondholte.

Ik heb kiespijn; ik heb dringend een tandarts nodig. Misschien red je het over de grens met een woordje Engels, Duits, wellicht Frans. Maar hoe anders wordt het in landen als Egypte, Tsjechië of Denemarken? Laten we afkloppen dat het nodig is, maar voor het geval dàt helpen we je in dit laatste deel van de speciale zomerserie ‘Met een gezonde mond de wereld rond’ graag een handje.

Deel 4:  Tot slot nog wat taallessen

Arabisch: Ladaya wajae alásnan; 'ana bihajat masat 'iilaa tabib 'asnan

Bosnisch: Imam zubobolju; hitno mi je potreban zubar

Bulgaars: Imam zŭbobol; speshno se nuzhdaya ot zŭbolekar

Chinees: Wǒ yǒu yátòng; wǒ pòqiè xūyào yī míng yáyī

Deens: Jeg har tandpine; jeg har akut brug for en tandlæge

Duits: Ich habe Zahnschmerzen; Ich brauche dringend einen Zahnarzt

Engels: I have a toothache; I urgently need a dentist

Fins: Minulla on hammassärky; tarvitsen kiireellisesti hammaslääkärin

Frans: J’ai mal aux dents; j'ai un besoin urgent d'un dentiste

Grieks: Écho ponódonto; chreiázomai epeigóntos énan odontíatro

Hongaars: Van egy fogam; sürgősen szükségem van egy fogorvosra

Iers: Tá toothache agam; teastaíonn fiaclóir uaim go práinneach

Italiaans: Ho un mal di denti; ho urgentemente bisogno di un dentista

Kroatisch: Imam zubobolju; hitno trebam zubara

Luxemburgs: Ech hunn eng Zänn wéi; Ech brauch dréngend Zänndokter

Macedonisch: Imam zabobolka; itno mi treba stomatolog

Noors: Jeg har tannverk; jeg har akutt behov for en tannlege

Pools: Mam ból zęba; pilnie potrzebuję dentysty

Portugees: Eu tenho uma dor de dente; eu preciso urgentemente de um dentista

Roemeens: Am o durere de dinți; am nevoie urgent de un dentist

Servisch: Imam zubobolju; hitno mi je potreban zubar

Slovaaks: Mám bolesť zubov; naliehavo potrebujem zubára

Sloveens: Imam zobobol; nujno potrebujem zobozdravnika

Spaans: Tengo un dolor de muelas; necesito urgentemente un dentista

Thai: C̄hạn pwd fạn c̄hạn t̂xngkār h̄mx fạn xỳāng rèng d̀wn

Tsjechisch: Mám zub; naléhavě potřebuju zubaře

Turks: Dişim ağrıyor; acilen dişçiye ihtiyacım var

Welsh: Mae gen i ddannoedd; mae arnaf angen deintydd ar frys

Zuid-Afrikaans: Ek het 'n tandpyn; ek benodig dringend ’n tandarts

Zweeds: Jag har tandvärk; jag behöver akut en tandläkare

Tot slot wenst tandarts Richard Kohsiek je natuurlijk een heerlijke vakantie vol ontspanning en plezier. “Met een gezonde mond heb je altijd een stralende lach!”

Teruglezen?

Deel 1 gaat over de voorbereiding. Heb je voor vertrek ook je verzekering gecheckt? En heb je in het buitenland een adapter voor je elektrische tandenborstel nodig?

Deel 2 gaat over de mondverzorging tijdens de vakantie. Je hebt er natuurlijk even geen zin in, maar neem dan in ieder geval één momentje per dag voor je gebit.

Deel 3 gaat over calamiteiten en trauma’s. Je hebt hevige kiespijn of er is een stukje van je tand afgebroken. Wat moet je doen, zo ver van huis?