Iedereen heeft wel eens last van een droge mond. Sommige mensen hebben er echter constant en langdurig last van. Er wordt dan te weinig speeksel geproduceerd. Dit wordt ook wel 'xerostomie' genoemd. Een droge mond kan een groot effect hebben op je algemene gezondheid, daarnaast kan door een tekort aan speeksel de beschermende werking voor de gebitselementen en het mondslijmvlies wegvallen.
Hoe ontstaat een droge mond?
Veranderingen in de samenstelling of de hoeveelheid speeksel kunnen de oorzaak zijn van veranderingen in de mondgezondheid. Hierdoor kan onder andere monddroogte ontstaan. Een droge mond komt vaak voor bij:
- Bestraling in het hoofd/halsgebied
- Chemotherapie
- Systhemische ziekten, zoals het syndroom van Sjögren, nieraandoeningen of suikerziekte (diabetes).
- Medicatiegebruik
De volgende groepen medicijnen kunnen onder andere een speekseltekort veroorzaken:
- Anti-depressiva
- Anti-histaminica (allergie)
- Anti-hypertensiva (bij hoge bloeddruk)
- Anti-emetica (tegen misselijkheid)
- Anti-psychotica (depressie)
- Diuretica (plaspillen)
- Sedativa (kalmering)
Speeksel
Speeksel speelt een belangrijke rol bij de afweer en bescherming van de mond. Daarnaast is speeksel onmisbaar om te kunnen spreken, eten en proeven. Speeksel bevat – net als bloed – veel informatie over situaties in de rest van het lichaam en kan daardoor ook gebruikt worden om diagnoses te stellen.
Speeksel speelt een belangrijke rol bij:
- Voeding: speeksel speelt een rol bij de spijsvertering, eten, spreken en slikken. Daarnaast is speeksel onmisbaar bij het proeven van voedselproducten.
- Gebitsbescherming: speeksel speelt een essentiële rol bij de bescherming van de tanden en kiezen (bijvoorbeeld tegen cariës), maar ook van het slijmvlies in de mond.
- Bacteriële bescherming: speeksel beschermt de mond tegen invloeden van buitenaf.
Gevolgen van een droge mond
Een droge mond kan onder andere leiden tot een verminderde of zelfs vieze smaak. Daarnaast kan het problemen opleveren met kauwen, slikken, spreken en slapen. Bovendien is de kans op tandbederf, tandslijtage en slijmvliesontstekingen vergroot.
Wat kunt je tegen een droge mond doen?
Veel drinken kan helpen bij een droge mond. Ook kun je de aanmaak van speeksel stimuleren door te kauwen op suikervrije kauwgom. Verder kan een dokter of tandarts een spray voorschrijven die kunstmatig speeksel aanmaakt, waardoor je mond vochtig blijft. Bespreek je droge mond en de medicijnen die je slikt met je huisarts of tandarts en overleg of er alternatieven zijn.
Speekselkliniek voor mensen met een langdurig droge mond
Als je mondproblemen hebt die samenhangen met veranderingen in de hoeveelheid en/of samenstelling van het speeksel, kun je met een doorverwijzing van je huisarts, tandarts, kaakchirurg of zorgverlener terecht bij een van de klinieken van Het Nederlands Speekselcentrum.
Op basis van de bevindingen bij het speekselonderzoek wordt een individueel advies opgesteld. Indien de speekselklieren nog restfunctie hebben, oftewel nog speeksel kunnen uitscheiden, zal de behandeling gericht zijn op het opwekken van het speeksel met bijvoorbeeld suikervrije kauwgum of medicatie. Indien de hoeveelheid speeksel niet meer te stimuleren is, kunnen kunstspeeksel, mondgel of speekselsubstituten verlichting bieden.
Bron: Het Nederlands Speekselcentrum